Özel Belgede Sahtecilik Ve Cezası

Özel belgede sahtecilik ve cezası, hukuki anlamda hak doğurucu veya bir hakkında ortadan kaldırılmasına yönelik kanıt niteliğine, genel olarak kişiler arasında düzenlenmiş belgeler özel belge niteliğindendir. Bu tür belgelerin sahte olarak düzenlenmesi veya aldatıcı kabiliyeti olacak şekilde değiştirilmesi bu belgenin sahte olarak düzenlendiğini bilerek eylemleri suç olarak düzenlenmiştir.

Özel belgede sahtecilik suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 207/1 ve 207/2 maddelerinde düzenlenmiştir. Özel belgede sahtecilik suçu ile birlikte kişiler arasındaki toplumsal güvenin korunması amaçlanırken, aynı zamanda kişilerin kamuya olan güveni de koruma altına alınmıştır.

Özel Belgede Sahtecilik Suçu Cezası

TCK 207/1; “Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

TCK 207/2; “Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır” denilmek suretiyle özel belgede sahtecilik suçu işleyen fail hakkında ön görülen cezai yaptırımlar belirtilmiştir.

Özel Belgede Sahtecilik Suçu Unsurları

Özel belgenin yazılı şekilde düzenlenmesi; Özel belgede sahtecilik suçunun oluşmasında en önemli kriter söz konusu belgenin yazılı olarak düzenlenmesi şartıdır. Kişiler arasındaki hukuki iradeyi yazılı hale getirmelerine elverişli bir nesne olması belgenin düzenlenmesi açısından yeterlidir, bu nesne bir kâğıt olabileceği gibi metal parçası da olabilir.

Belgenin yazılı olarak düzenlenmesi koşulu karşısında kullanılan dilin bir alfabeye dayanması yani hukuki iradenin yazılı hale getirilmesinde bir dilin kullanılması gerekmektedir. Bu dilin Türkçe veya herhangi bir yabancı dil ile yazılmış olması hukuki açıdan özel belge niteliğinde olup olmadığı konusunda bir ayrım yapılmamıştır.

Ancak özel kanunlarca bu belgenin Türkçe düzenlenmesi koşulu aranmakta ise buna aykırı olarak düzenlenmiş belge TCK 207 maddesi kapsamında özel belge niteliğinde değerlendirilmemektedir.

Belli bir dille yazılmış olan belge içeriğinin okunabilir olması gerekmekte yine belgeyi düzenleyen tarafların idarelerinin anlaşılabilir bir üslup ile yazılması gerekmektedir. Özel belgede sahtecilik suçu oluşumu açısından söz konusu belgenin el yazısı ya da bilgisayar – daktilo gibi aletlerle yazılması bir önem arz etmemektedir.

Belli bir hukuki idare içermelidir;  Yazılı metin “özel belge” niteliği taşıması için kişiler arasındaki hak doğurucu veya bir hakkı ortadan kaldıracak bir irade içermesi gerekmektedir. Kişinin herhangi bir konudaki düşüncesini veya fikrini içeren belgeler ceza hukuku açısından özel belge niteliğinde kabul edilmemektedir.

Ancak bu tür belgelerin düzenlenmesinden sonra delil olarak kullanılması Halide hukuki açıdan belge dolayısıyla özel belge olarak değerlendirilmesi mümkün hale gelebilmektedir. Bu tür belgelere ise “tesadüfî belge” ismi verilmektedir. Bu şartları taşımayan belgeler özel belge olarak kabul edilemeyeceğinden bunlar üzerinde yapılacak herhangi bir sahtecilik eylemi TCK 207 maddesi uyarınca özel belgede sahtecilik suçu oluşmayacaktır.

Belgeyi düzenleyen kişinin tespit edilmesi;  Yazılı metinin belge olarak değerlendirilebilmesi için düzenleyin kişinin ya da kimin adına düzenlendiğinin bilinmesi veya belge içerisinde bu hususun tespitine yarar bir emarenin bulunması gerekmektedir. Örneğin belgeyi düzenleyen ilgili kişinin çalışanı olabilmektedir.

Ancak bu gibi durumlarda ilgili kişinin tespiti yönünde isim soy isim kaşe ya da imza bulunması gerekmektedir, aksi halde bu şekilde oluşturulan belge özel belge niteliği taşımayacak ve yapılacak olan sahtecilik eylemi TCK 207 maddesi gereğince özel belgede sahtecilik suçunu oluşturmayacaktır.

Aldatma (iğfal) kabiliyetinin bulunması; Resmi belgede sahtecilik suçunda olduğu gibi özel belgede sahtecilik suçu (TCK 207) oluşması için sahte olduğu iddia edilen belge üzerindeki sahteciliğin aldatma kabiliyetine haiz olması (iğfal kabiliyeti) gerekmektedir.

Aldatma yeteneğinin bulunup bulunmadığı konusunda uzman kişilere yönelik bir aldatma kabiliyeti değil, sıradan bir insanın aldatılması mümkün olup olmadığı dikkate alınmaktadır. Yapılan kriminal inceleme sonucu belge üzerindeki sahteciliğin aldatma yeteneği bulunmaması halinde özel belgede sahtecilik suçu oluşmayacaktır.

Belgenin kullanılması; Özel belgede sahtecilik suçunda, resmi belgede sahtecilik suçundan farklı olarak sahte olarak düzenlenen özel belgenin kullanılması gerekmektedir. Belgeyi sahte olarak düzenlemek daha çok suça yönelik bir hazırlık hareketi olarak kabul görmekte ise de, suçun oluşumu belgeyi kullanmak ile tamamlanmış olacaktır.

Özel belgede sahtecilik suçu kasıtlı işlenebilen suçlardan olması nedeniyle teşebbüs hükümleri uygulanması mümkün değil, dolayısıyla yasa metninden de anlaşılacağı üzere sahte özel belgeyi hazırlamak sadece başlı başına bir suç olarak düzenlenmemiştir.

Özel belgede sahtecilik suçu işleniş biçimlerine göre seçimlik hareketlere ayrılmıştır, bunlar sahte özel belge düzenlemek, özel belgeyi değiştirmek ve sahte özel belgeyi kullanmak olarak yasa da belirtilmiştir.

Sahte özel belge düzenlemek; Özel belgede sahtecilik suçu oluşumunda failin hiç var olmayan bir belgeyi baştan itibaren ilgilisinin adına sahte olarak düzenlemesidir. İmza atılması zorunlu hallerde sadece sahte olarak imza atılması yine TCK 207/1 maddesi kapsamında özel belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır. Örneğin matbu olarak ya da bilgisayar ortamında hazırlanmış bir kira kontratının ev sahibi adına kiracının imzalaması özel belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır.

Özel belgeyi değiştirmek; Usulünce düzenlenmiş özel belge niteliğindeki evrak üzerinde muhatabının iradesine aykırı şekilde değişiklik yapmak ya da eklemeler yapmak TCK 207/1 maddesi kapsamında değerlendirilmektedir. Örneğin satış sözleşmesinde bulunan herhangi bir rakamı değiştirerek veya eklemeler yaparak farklı bir tutar haline getirme eylemi özel belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır.

Özel belgeyi kullanmak; Failin daha önce sahte olarak düzenlenmiş özel belgeyi sahteliğini bilerek kullanmasıdır. Kanun koyucu özel belgede sahtecilik suçu oluşumu için sadece belgeyi düzenlemenin yeterli olmadığını düzenlemekle beraber kullanılması gerektiğini belirtmiştir.

TCK 207/1 maddesinde düzenlemekle beraber kullanılmasının suçun oluşumunda şart koşmuşken TCK 207/2 maddesinde bir başkası tarafından düzenlenmiş olsa dahi söz konusu belgenin kullanılmasını özel belgede sahtecilik suçu olarak kabul etmiştir.

Suçun oluşumunda en önemli etkenin belgeyi kullanmak olduğunu belirtmiştik, TCK 207/2 maddesine göre, fail sahte belgeyi sadece kullanarak üzerine atılı suçu işlediği kabul edilmesine karşın belgeyi sahte olarak düzenleyen kişi kullanmak eylemini gerçekleştirmemesi nedeniyle eylemi suç teşkil etmemektedir.

Bu durumda sadece özel belgeyi kullanan kişi hakkında gerekli soruşturma ve kovuşturma yapılacaktır. Sahte özel belgeyi kullanmak veya sahte özel belge düzenlemek ya da değiştirmek suçlarının cezai yaptırımları bakımından bir ayrım yapılmamıştır, sahte özel belgeyi kullanın kişi de TCK 207/1 maddesinde belirtilen “bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası” ile cezalandırılacaktır. TCK 207/1 ve TCK 207/2 maddelerinde zikredilen kullanmak ile kasıt failin bu belgeyi mağdur aleyhine hukuki bir sonuç doğurması şeklinde hareket etmesidir.

Sahte Gsm Abonelik Sözleşmesi Düzenlenmesi

Ülkemizde sık karşılaşılan bir durum olan mağdur adına sahte abonelik sözleşmesi düzenlenerek GSM hattının kullanılması durumu özel belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır.

Kişiler kendi adına bilgisi dışında herhangi bir şekilde GSM hattı bulunup bulunmadığını e-devlet sistemi üzerinden kontrol edebilmektedirler. GSM hattını asıl kullanan failin başkaca suç işleyerek başkalarını mağdur etmemesi hatta failin mağduru borç altında bırakarak hakkında icra takibine sebebiyet vermemesi açısından böyle bir durumun tespiti halinde vakit geçirilmeden en yakın Cumhuriyet Başsavcılığına müracaat etmesi ve failin tespiti için şikayette bulunması menfaatine olacaktır.

Özel Belgede Sahtecilik Suçu Yargılama Özel Belgede Sahtecilik Şikayet

Özel belgede sahtecilik suçu şikâyete bağlı suçlardan değildir. Atılı suçu işlediği anlaşılan fail hakkında Asliye Ceza Mahkemelerinde kamu davası açılmaktadır. Özel belgede sahtecilik suçu mağduru olan kişi en yakın Cumhuriyet Başsavcılığına bizzat müracaat ederek veya vekili aracılığı şikâyette bulunmalıdır. Dava zamanaşımı süresi ise 8 (sekiz) yıl olarak öngörülmüştür.

Özel Belgede Sahtecilik Suçunda Daha Az Cezayı Gerektiren Haller

Özel belgede sahtecilik suçu işlediği anlaşılan fail hakkında TCK 211/1 maddesi uyarınca daha az cezayı gerektiren hal belirtilmiş olup madde metnine göre; “Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek bir durumun belgelenmesi amacıyla belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde, verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.”

Özel Belgede Sahtecilik Suçunda İçtima

Özel belgede sahtecilik suçu ile birlikte bu belgeye dayanılarak başkaca bir suç işleyen fail hakkında TCK 212 maddesi uyarınca içtima hükümleri uygulanarak failin işlemiş olduğu suçlardan ayrı ayrı cezalandırılması öngörülmüştür.

Özel Belgede Sahtecilik Suçu Ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Özel belgede sahtecilik suçunu işleyen fail hakkında yapılan yargılama sonucunda hakkında 2 yıl ve daha az hapis cezasına karar verilmesi, failin kendisinin hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararını kabul etmesi, daha önceden kasıtlı bir suçtan hakkında mahkûmiyet kararının bulunması ve mahkemenin ileride suç işlemeyeceği yönünde kanaati oluşması durumunda fail hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmektedir. Bu ve benzeri içeriklerime Google ile ulaşın.