ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALEYİ ŞUYU DAVASI) NEDİR?

Ortaklığın giderilmesi veya izaleyi şuyu davası, elbirliği ya da paylı mülkiyetine konu olan taşınmaz yahut taşınır malda ortakların paydaşlığını sonlandırarak kişisel mülkiyet hakkını sağlayan davadır.  Çok taraflı olan davada davanın tarafları için benzer sonuçlar meydana gelir. Bu davayı açan kişi yargılama esnasında davadan feragat etse de davalı olanlardan herhangi bir tanesi davanın takipçisi olacağını mahkemeye bildirirse davanın sonuca ulaşmasını sağlayabilmektedir. Ortaklığın giderilmesi 2 yöntemle mümkün hale gelir.

• Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi (İzaleyi Şuyu)
• Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi (İzaleyi Şuyu)

Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi (İzaleyi Şuyu)

Davanın taraf olan kişileri malın nasıl bölüşüleceği konusunda anlaşma sağlayarak dava esnasında anlaşmalarını hâkime bildirirler. Hâkim yapılan anlaşmaya göre ortaklığın giderilmesi konusunda karar verebilir. İki taraf malın paylaşılmasıyla alakalı anlaşmazlıkları ortaya çıkarsa taksim yahut satış yoluyla ortaklığın giderilmesi ortaya çıkar. Ortalığın giderilmesi davası kapsamında malın aynen taksimi konusunda tarafların sadece bir tanesinin talepte bulunması yeterli olacaktır. Taraflardan bir tanesi ortaklığın giderilmesini isterse hâkim ilk önce aynen taksim koşullarının bulunup bulunmadığı konusunda araştırma yapar. Mahkemenin aynen taksim konusunda karar verebilmek adına taşınmazın niteliğine, yüzölçümüne, pay ile paydaş sayısına, tarım arazisi ise niteliğine, imar mevzuat kapsamına göre aynen taksimin olup olmayacağına bakar. Taşınmaz malda değer kaybı söz konusu durumu varsa aynen taksim yaparak paylaştırılma kararı mahkemeden çıkmaz. Aynen taksimde bölünen parçaların tutarlarının eşit denk gelmemesi durumunda eksik değerde olan parçaya para eklemesi yapılarak denkleştirme sağlanacaktır. Taraflar aracında anlaşma meydana gelmedikçe hâkim taşınmazın belli kısmını paydaşlara, kalan kısmı diğer paydaşlara verilmesi biçiminde aynen taksime karar veremez. Taşınmazın üzerine kat mülkiyeti kurabilme olanağı varsa, hâkim mülkiyet kurulup kurulmayacağı konusunu araştırır.

Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi (İzaleyi Şuyu)

Taşınmazların aynen taksim usulüyle işlemi mümkün olmadığında satış suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilecektir. Taşınmazın satış işlemi mahkeme aracılığıyla yapılmaz. İşlem icra dairesi ve satış memurluğu aracılığıyla yapılır. Satış işlemi açık arttırma usulüyle yapılır. Paydaşların hepsi bir araya gelerek satış işleminin ortaklar içinde yapılması konusunda oybirliğiyle karar verdiklerinde satış sadece ortakların arasında yapılır. Bu uygulamada davanın konusu taşınmazın üzerindeki bina ya da ağaç tarzındaki bütünleyici parçalar bulunuyorsa bunların da taşınmazla beraber satılması gerekir. Taşınmazın üzerinde bulunan parçaların tapusunda şerh bulunuyorsa, bu konuda tüm paydaşlar ittifaksa ya da taşınmazın üzerinde bulunan binanın değerinde artış varsa davanın başlamasıyla bu detaylarda araştırılır. Detayların toplanmasıyla taşınmazın değeri bulunur. Bulunan değerin ne kadarı binanın ne kadarı arasının olduğunun belirlenmesinde yüzdelik oranlama kullanılır. Satış sonrasında bedelin bölüştürülmesinde bu oranlar dikkate alınır. Binanın yüzdelik oranı bina sahibi paydaşa, geriye kalan yüzdelik oran sonrası ortaya çıkan bedel de payları oranınca ortaklara dağıtılır.

İzaleyi Şuyu Davasının Şartları

İzaleyi şuyu davası; T.M.K kanunu gereğince tarafların ortak mülkiyete zorlanmayacağı ve ortaklığın devam etmesine katlanmayacağı zorunluluğu bulunmadığı yönündedir. Bu hükümlerce ortakların herhangi biri ortaklık durumunun sona ermesi adına dava için başvuru yapabilir. Aşağıda listelenen istisnai durumlar hariç kalmaktadır.

• Ortaklığın tamamen sona erdirilmesi adına hâkimin paylaşım yapması seçenek olarak karşımıza çıkar. Ortaklar kendi aralarında yapacakları anlaşmayla ortaklıklarını sonlandırma yapabilirler. Anlaşma sağlanmazsa izaleyi şüyu yoluna gidilir.
• Uygulamada dava genelde mirasçıların elbirliğiyle sahibi oldukları malların paylaşımı olarak açılmaktadır. Mirasçılar çoğunlukla kendi yapacakları paylaşma görüşmeleri sonucunda tatmin olmayınca taksim davası yoluna giderler.
• Ortaklığın ortadan kaldırılması davası basit yargılama davaları arasında yer alır. Dava dilekçesine karşılık cevap verilir. Gereken tüm şartların oluşmasından sonra yargılamaya geçilecektir.
• Ortaklığın ortadan kaldırılması davasında yabancı uyruklu kişiler tarafında dava açılacaksa teminat şartı aranacaktır.

Ortaklığın Giderilmesi İstenmeyen Durumlar

Ortaklığın giderilmesinde paylaşma taleplerinin haklarının kullanılmayacağı durumlar oluşabilir. Kat mülkiyetine bağlı olarak karşımıza çıkan ortak kullanım alanları buna örnek olarak verilebilir. Kat mülkiyet kanunu kapsamında ortak alanlar için dava açılamaz ibaresi vardır. Bu tarz istisnalar içinde;

• Devamlı olarak bir amaca yönelik mal bulunuyorsa paylaşma konusunda talepte bulunulmaz.
• Uygun zaman dilimleri dışında paylaşma istenmesi mümkün değildir.

İzaleyi Şuyu Davasını Kim, Kime Açabilir?

İzaleyi şüyu davası açabilecek olan kişi davacı yani ortak olan maliklerden biri olabilir. Paylı mülkiyet durumunda maliklerden bir tanesi, elbirliğiyle malik kişilerden birisine davayı açacaktır. Dava kişi tarafından açılabileceği gibi vekalet verdiği avukat tarafından da açılabilir. Davayı açacak malik tüzel ya da kısıtlı kişiyse yerine davayı yasal temsilci açar. Dava sürerken davalı ya da davacının ölmesi halinde miracılar davayı takip edebilmektedir. Davayı açan hariç davalı taraf tüm maliklerdir.

Davada Feragat ve Bekletici Durumu

Feragat, davacı kişinin mahkeme dilekçesiyle yaptığı talebinden vazgeçerek davanın sona ermesini istemesidir. Ortaklığın giderilmesi davası uygulamasında dava açıldıktan sonra feragat edilirse dava sonlanmaz devam eder. Feragat işleminin geçerli sayılması adına tüm maliklerin ortak şekilde feragat iradesi gerekir. Feragat davın her aşamasında talep edilebilir. Temyiz ya da istinaf durumunda da feragat yapılabilir. Dava konusu mallar ile alakalı farklı mahkemelerde çözüme ulaştırılması gereken durumlar varsa ya da devam eden yargılama süreçleri varsa ortaklığın kaldırılması davasında bekletici mesele olabilir.  Ayrıca ortakların malik görevini konu edinen farklı davalarda bekletici durum olabilir. İzaleyi şüyu davası kapsamında bekletici mesele olmayacak olan durumlar arasında;

• Taşınmazın üstünde intifa hakkının olması iddiası
• Taşınmaza ait masrafların iadesi ile alakalı davalar
• Taşınmazın kiralanması
• Taşınmazın üzerindeki haciz
• Taşınmazın üzerindeki ipotek

İzaleyi Şuyu Davası Ne Kadar Sürer?

Taşınmazın paylaştırılması bu davanın konusu olduğundan kısa sürede çözüme kavuşabileceği gibi uzun zaman aralığında da çözüme kavuşabilir. Taşınmaz konusunda bekletici durumlar, davaya katılım, maliklerin durumları, bilirkişi incelemeleri, bekletici durumlar, taşınmazın nasıl paylaştırılacağı, satış süreçleri tarzında birçok detay dava süresinin uzamasına sebep olur.

İzaleyi Şuyu Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Taşınmazlar konusunda açılan izaleyi suyu davasında görevli olan mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Bu tarz davalarda yetki taşınmazın bulunduğu yerdeki mahkemedir. Taşınmazın bulunduğu yere bağlı Sulh Hukuk Mahkemesine izaleyi şüyu davası dilekçesi verilebilir.

Ortaklığın giderilmesi ile alakalı içeriğimizin sonuna gelmiş bulunmaktayız. Bunlar gibi konulara ulaşım sağlamak için sitemiz üzerinden veya Google arama motoru üzerinden arama sağlayabilirsiniz.