MALA ZARAR VERME SUÇU

Mala zarar verme suçu TCK 151 maddesinde düzenlenmiş, mala zarar vermenin nitelikli halleri (nitelikli mala zarar verme) TCK 152 maddesinde sıralanmıştır. TCK 153 maddesinde ise ibadethaneler ve mezarlıklara zarar verme suçu düzenlenmiştir. Mala zarar verme suçu ile birlikte kişinin mülkiyet hakkı korunmaya çalışılmıştır.

TCK 151/1;  “Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır” denilmek suretiyle mala zarar verme suçunu işleyen fail hakkında öngörülen cezai yaptırımlar belirtilmiştir. Madde içeriğinden de anlaşılacağı üzere takibi şikayete tabi suçlardan olup, şikayet süresi altı (6) aydır. Mala zarar verme suçu kasten işlenebilen suçlardandır ve suçun temel unsuru kasttır.

Mala zarar verme suçunda kast genel olarak failin; başkasına ait olduğunu bilmesi ve tahrip etme, kullanılamaz hale getirme, yıkma, yakma, yok etme ve hatta kirletme gibi fiili hareketlerde bulunma durumudur. Suç kasten işlenebilirliği yanında “olası kast” ile işlenmesi de mümkündür. Failin mağdurun zilyedindeki mala zarar verebileceğini öngörmesine rağmen fiili hareketine devam ederek zarar vermesi durunda olası kast ile hareket ettiği varsayılacaktır.

MALA ZARAR VERMENİN NİTELİKLİ HALLERİ

TCK 152/2

• “Suçun, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait, Kamu Hizmetine Tahsis Edilmiş veya Kamunun Yararlanmasına Ayrılmış Yer, Bina, Tesis veya Diğer Eşya Hakkında Mala Zarar Verme Suçu” (TCK 52/1-a); (Kamu malına zarar verme suçu) Söz konusu eşyanın kamu kurum veya kuruluşlarına ait olması ya da kamu hizmetine tahsis edilmiş bir eşya olması suçun nitelikli halini oluşturmaktadır. Suçun daha çok topluma yönelik gerçekleştirilen ve toplumun menfaatine zarar verici bir eylem olması nedeniyle nitelikli hal kapsamında değerlendirilmiştir. Suça konu malın kamu kurum veya kuruluşlarına ait olup olmaması bir şarta bağlanmamış, zilyedinin bu kurumlara ait olması veya kamu hizmetine tahsis edilmiş bir eşya olması suçun nitelikli halini için yetmektedir. Örnek olarak açıklanacak gerekirse; toplu taşıma hizmeti için belediyenin kiralamış olduğu otobüse yönelik zarar verme durumu söz konusu olduğunda her ne kadar otobüsün mülkiyeti belediyeye ait değil ise kullanma ve zilliyed hakkı kamu kurumu niteliğinde olan belediyede olduğundan suçun bu şekilde nitelikli hali oluşacaktır. Ancak failin bu durumu bilerek hareket etmesi gerekmektedir.
• “Suçun Yangına, Sel ve Taşkına, Kazaya ve Diğer Felaketlere Karşı Korunmaya Tahsis Edilmiş Her Türlü Eşya veya Tesis Hakkında Mala Zarar Verme Suçu” (TCK 52/1-b); Madde metninde yangın, sel veya taşkın gibi doğal afetler örnekleme yoluyla belirtilmiş, ancak “diğer felaketler” denilmek suretiyle herhangi bir kısıtlama yoluna gidilmemiştir. Örneğin toprak kaymasına karşı koruma maksadıyla yapılan istinat duvarına zarar verilmesi ya da yangın anında kullanılmak üzere bulundurulan yangın tüpüne zarar verilmesi gibi. Suçun nitelikli halinin oluşumunda söz konusu eşya veya malın kamu veya özel mülkiyet olması açısından bir fark gözetilmemektedir.
• “Suçun Devlet Ormanı Statüsündeki Yerler Hariç, Nerede Olursa Olsun, Her Türlü Dikili Ağaç, Fidan veya Bağ Çubuğu Hakkında Mala Zarar Verme Suçu”(TCK 52/1-c); İnsanlık için önemli bir yere sahip ağaçlar hakkında işlenecek mala zarar verme suçu nitelikli hali olarak sayılmış, ancak suçun oluşumunda söz konusu ağaç veya bağ çubuklarının “dikili” halde olması gerekmektedir. Dikilmek üzere fide halinde bulundurulan bitkiler bu madde kapsamında yer almamaktadır. Kanun koyucu madde gerekçesinde bu ağaçların meyve verip vermediği veya ürün verme ömrünü tamamlayıp tamamlamadığı konusunda bir ayrım yapmamıştır. Devlet ormanları 6831 Orman Kanunu ile düzenlendiğinden bu madde kapsamı dışında tutulmuştur.
• “Suçun Sulamaya, İçme Sularının Sağlanmasına veya Afetlerden Korumaya Yarayan Tesisler Hakkında Mala Zarar Verme Suçu” (TCK 52/1-d); Bu madde kapsamında belirtilen tesis ve aletler özel şahıslara ait olmakla beraber, kamu kurum ve kuruluşlarına ait olması durumu mala zarar verme suçunun nitelikli hallerinden TCK 152/1-a maddesinde düzenlenmiştir. Tarımsal sulama için veya içme suyu sağlanması için yapılan bu tesis ve ekipmanlar profesyonel anlamda olabileceği gibi daha çok kırsal kesimlerde sulama ihtiyacını gidermek için insan eliyle yapılan veya doğal su arkları da bu madde kapsamında değerlendirilmektedir.
• “Suçun Grev veya Lokavt Hâllerinde İşverenlerin veya İşçilerin veya İşveren veya İşçi Sendika veya Konfederasyonlarının Maliki Olduğu veya Kullanımında Olan Bina, Tesis veya Eşya Hakkında Mala Zarar Verme Suçu” (TCK 52/1-e); İş kanununun 2. Maddesine göre; “işçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik veya sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için meydan getirilen tüzel kişilik olarak tanımlanmaktadır. Bu tür sendikal faaliyetleri yerine getirmekle görevli tüzel kişilikleri ait veya bu tüzel kişiliklerin hizmetinde olan eşya hakkında mala zarar verme suçu nitelikli hal kapsamındadır. Ancak suçun bu madde kapsamında değerlendirilmesi için grev veya lokavt durumunda suçun gerçekleşmesi gerekmektedir.
• “Suçun Siyasî Partilerin, Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının ve Üst Kuruluşlarının Maliki Olduğu veya Kullanımında Olan Bina, Tesis veya Eşya Hakkında Mala Zarar Verme Suçu” (TCK 52/1-f); 2820 sayılı siyasi partiler kanununa tabi olarak faaliyetlerini sürdüren partilere ait veya bu kuruluşların hizmet ve kullanımına sunulmuş eşya üzerinde mala zarar verme suçu da nitelikli hal kapsamındadır. Fail hakkında suçun nitelikli halinin uygulanması için failin mala zarar verme eylemini söz konusu eşyanın yasada yazılı kuruluşlara ait olduğunu bilerek hareket etmesi gerekmektedir.
• “Suçun Sona Ermiş Olsa Bile, Görevinden Ötürü Öç Almak Amacıyla Bir Kamu Görevlisinin Zararına Olarak Mala Zarar Verme Suçu” (TCK 52/1-g); Failin; kamu görevlisinin görevinden dolayı daha çok öç almak ve, kamu görevlisini zarara uğratmak amacı ile hareket etmiş olması gerekmekte, mağdurun suç tarihinde kamu görevlisi olup olmadığı, mala zarar verme suçunun nitelikli hali açısından önemi yoktur. Bu madde kapsamında kamu görevlisi TCK 6/1-c maddesinde yazılı kişiler kast edilmekle, mağdurun sürekli olarak kamu görevini icra etmesi şartı aranmamaktadır.

Mala zarar verme suçunun nitelikli hallerinin sıralandığı yukarıda belirtilen hallerde “fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası” öngörülmüştür.

DAHA AĞIR CEZAYI GEREKTİREN HALLER

• “Suçun, Yakarak, Yakıcı veya Patlayıcı Madde Kullanarak İşlenmesi”
• “Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle”
• “Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak, İşlenmesi halinde”, fail hakkında verilecek olan ceza bir kat olarak arttırılır.

İBADETHANELERE VE MEZARLIKLARI

ZARAR VERME SUÇU (TCK 153/1)

 Daha çok dini inançların yerine getirilmesi sırasında kullanılan cami ve kilise gibi yerlerin, mezarlıkların ve mezarlıklarda bulunan diğer yapıların korunması amacıyla bu tür yerlere yönelik mala zarar vermenin cezası TCK 153/1 maddesinde yaptırım altına alınmıştır. TCK 153/1 maddesi kapsamında suç işleyen sanık hakkında; bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

TCK 153/2 maddesinde ise; yukarıda bahsedilen bina veya eklentilerinin kirletilmesi karşısında fail hakkında; “üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacağı belirtilmiştir. TCK 153/3 maddesinde ise atılı mala zarar verme suçunun onur kırma veya aşağılama maksadı ile yapılması halinde TCK 153/1 maddesi gereğince verilecek cezanın üçte biri oranında arttırılacağı hüküm altına alınmıştır. Mala zarar verme ve nitelikli mala zarar verme suçları hakkında yargılama görevi Asliye Ceza Mahkemeleridir. Mala zarar verme suçu ile alakalı içeriğimizin sonuna gelmiş bulunmaktayız. Bunlar gibi konulara ulaşım sağlamak için sitemiz üzerinden veya Google arama motoru üzerinden arama sağlayabilirsiniz.