İnternet Yoluyla Hakaret

İnternet yoluyla hakaret günümüzde internet kullanımının her geçen gün artarak devam etmesi karşısında internet vasıtasıyla işlenebilen suçlar da her geçen gün artış göstermektedir. Hakaret suçu da internet yoluyla işlenebilmesi mümkün bir başka suçtur. Hakaret suçunun temel şekli 5237 sayılı TCK’nın 125/1 maddesinde düzenlenmiştir. İnternet yoluyla hakaret suçu ise TCK 125/2 maddesinde müeyyide altına alınmıştır.

Hakaret suçunun düzenlenmiş olduğu TCK 125 maddesinde genel olarak suçun gıyapta ve huzurda işlenmesi mümkün olduğu belirtilmiştir. İnternet yoluyla hakaret suçu ise huzurda işlendiği kabul edilmektedir.

İnternet Yoluyla Hakaret Suçu Cezası

TCK Madde 125/1; Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.

TCK Madde 125/2;  Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.

Kanun koyucu hakaret suçunun internet yoluyla işlenmesi yolunda ayrıca bir düzenleme yoluna gitmemiştir. İnternet yoluyla hakaret suçu TCK 125/2 maddesi dalaletiyle TCK 125/1 maddesinde belirtilen “üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası” ile cezalandırılacağı belirtilmiştir. İnternetin kullanım alanı ve çeşitliliği göz önüne alındığında internet yoluyla hakaret suçunun işleniş biçimlerinin tek tek sayılması mümkün değildir. Hakaret suçu için serbest hakaretli bir suç demek yanlış olamayacaktır bu nedenle gerek yazılı gerekse sözlü olarak işlenebilmektedir. Genel olarak e-posta, whatsapp, facebook, twitter, instagram veya diğer sosyal medya hesapları üzerinden işlenmektedir. Ancak unutmamak gerekirsi sosyal medya hesapları üzerinden yorum şeklinde internet yoluyla hakaret suçunun işlenmesi ayrıca “alenen hakaret” suçunun unsurlarının oluştuğu gerekçesi ile cezada artırım sebebi olarak görülmektedir.

Whatsapp Üzerinden Hakaret Suçu

Günümüzde iletişim amacıyla sıkça kullanılan whatsapp uygulaması gerek sözlü, gerek görüntülü gerekse yazılı olarak iletişim kurmaya yaralan uygulamalardandır. Dolayısıyla internet yoluyla hakaret suçu işlenmesi mümkün bir uygulamadır. Whatsapp üzerinden hakaret suçunda failin tespit edilmesi diğer sosyal medya uygulamalarına nazaran daha kolaydır. Çünkü whatsapp uygulaması genel olarak bir telefon numarasına bağlı olması nedeniyle telefon numarası kimlik bilgileri vasıtasıyla hakaret suçunu işleyen fail tespit edilmektedir.

Sosyal Medya Hesapları Vasıtasıyla Hakaret

İnternet vasıtasıyla hakaret suçu günümüzde daha çok sosyal medya hesapları üzerinden işlenmektedir. Kanun koyu sosyal medya hesapları üzerinden işlenen hakaret suçu hakkında ayrı bir kanun maddesi düzenlememiştir ancak genel olarak bu şekilde işlenen hakaret suçları internet vasıtasıyla hakaret suçunu oluşturmaktadır. TCK 125/2 maddesinde belirtilen “yazılı, sözlü veya görüntülü” iletişim araçları sınıfından değerlendirilmiş olduğundan sosyal medya hesapları vasıtasıyla hakaret suçunu işleyen fail hakkında TCK 125/1 maddesinde belirtilen “üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası” ile cezalandırılacağı belirtilmiştir.

İnternet yoluyla hakaret suçunda ayrıca suçun aleni olarak işlenmesi mümkündür. Şöyle ki mağdura yönelik hakaret içerek sözleri sosyal medya hesabı üzerinden kimliği belirli ya da belirsiz bir çok kişinin görebilmesi mümkün olduğundan alenen hakaret suçunun unsurları oluşmuş olarak kabul edilmektedir. Sosyal medya hesabı vasıtasıyla alenen hakaret suçu için TCK 125/1 maddesinde belirtilen ceza miktarının 6/1 oranında arttırılacağı hüküm altına alınmıştır.

Sosyal medya hesapları üzerinden hakaret suçunda failin tespiti IP numarasından tespiti mümkün ise de; ülkemizde faaliyet gösteren sosyal medya temsilcileri İP numarası paylaşımı konusunda benimsemiş olduğu bir takım kriterler sebebiyle failin İP numarasını yetkili makamlar ile paylaşmamaları mümkün olabilmektedir.

Bu konuda Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 24.03.2021 tarih ve 2021/1370 Esas, 2021/10616 sayılı kararında;

“Somut olayda müşteki vekilinin, meçhul şüphelinin @birgulyikilmaz kullanıcı adlı twitter uzantılı sosyal medya hesabından ”Hilal Kaplan o pis ağzına çocukların adını alamazsın. O pis zihniyetinle senin konuşmaya hakkın yok. O iğrenç fantezilerine, düşüncelerine çocukları dahil edemezsin. O iğrenç ağzını kapat ve bir daha konuşma. Aptal, iğrenç bir yaratıksın. Çocuklarımızdan pis ellerini çek! Devletin geleceğine karar veremez, denilen çocukların evlenebilmesini savunan pisliksin. Bizim başımıza ne geliyorsa senin gibilerden. Bir de şakşaklanıyor böyle yaratıklar. Konuşmaya bile hakkının olmaması gereken insan şu an önemli yerlerde ve istediği gibi konuşabiliyor” şeklindeki paylaşımlar ile müvekkiline karşı hakaret suçunun işlendiği iddiaları üzerine yaptığı şikâyet üzerine, İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığınca Facebook, Twitter, Instagram isimli sosyal paylaşım siteleri ile ilgili olarak yapılan istinabe taleplerini ABD adIî makamlarının cevaplamadığı bu nedenle şüpheliye ulaşılamadığı gerekçesiyle iddiaların soyut nitelikte kaldığından bahisle kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş ise de, benzer bir olaya ilişkin Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 17/09/2019 tarihli ve 2019/7465 esas, 2019/12402 karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere, 5271 Sayılı Kanun’un 172/1. maddesindeki kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinin somut olayda mevcut olmadığı, dolayısıyla şüphelinin tespitine yönelik olarak gerekli tüm soruşturma işlemleri yapıldıktan sonra, şüphelinin tespiti halinde iddianame düzenlenmesi, tespit edilemediği takdirde ise dava zamanaşımı süresince soruşturmaya devam edilmesi gerektiği gözetilmeden merciince itirazın kabulü yerine reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir.”  

Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçunda Failin Tespiti

Günümüzde sık kullanılan sosyal medya hesapları üzerinden gerçekleştirilen hakaret veya tehdit gibi suçlar açısından ilgili sosyal medya yer sağlayıcı ile yapılan yazışmalar sonucunda yetkili kurumlarla da olsa IP adres paylaşımı yapılmamaktadır. Genel olarak çocuk pornografisi, uyuşturucu ticareti, terör suçları gibi suçlar konusunda sosyal medya yer sağlayıcılar IP paylaşımı yapmaktadır. Bu durum failin tespitini zorlaştırsa da imkansız hale getirmemektedir. Kolluk kuvvetlerinde bulunan bilişim uzmanlarınca kişinin diğer paylaşımları, sosyal medya hesabına bağlı telefon numarası veya e-posta adresi bilgilerinden failin kimliğini tespit etmeleri mümkündür.

Konuya ilişkin Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 24.11.2011 tarih ve 2021/30838 esas, 2021/27448 sayılı kararında;

“Her ne kadar katolog suçlar (intihara teşebbüs, öldürmeye teşebbüs, çocukların cinsel istismarı) hariç yapılan istinabe talepleriyle ilgili olarak ABD adli makamlarınca adli yardımlaşma taleplerinin reddedilip bilgi verilmediğinin bildirildiği ve bu nedenle sosyal paylaşım siteleri aracı kılınmak sureti ile iddia edilen eylemlerin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği yönündeki bilgilerin elde etme imkanının teknik ve hukuki açıdan mümkün olmadığı, iddia edilen eylemlerin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin tespit edilemediği, iddia edilen eylemin kim tarafından gerçekleştirildiğinde tespitinin mümkün olmadığı, gerekçeleriyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmişse de, soruşturma dosyası kapsamında hiç bir soruşturma işlemi yapılmadan bu karar verilmiştir. CMK’nın 172/1. maddesindeki, kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinin somut olayda mevcut olmadığı, dolayısıyla şüphelinin tespitine yönelik olarak gerekli tüm soruşturma işlemleri yapıldıktan sonra, şüphelinin tespiti halinde iddianame düzenlenmesi, tespit edilemediği takdirde ise daimi arama kararı alınarak dava zamanaşımı içerisinde soruşturmaya devam edilmesi gerektiği anlaşılmakla, merciince itirazın kabulüne karar verilmesi yerine reddedilmesi hukuka aykırı görülmüştür.”

İnternet Yoluyla Hakaret Suçunda Daha Ağır Ceza Gerektiren Haller

TCK 125/1 maddesinde düzenlenen hakaret suçuna ilişkin daha ağır cezayı gerektiren halleri suçun internet yoluyla işlenmesi halinde de geçerlidir. Hakaret suçunun nitelikli halleri daha ağır cezayı gerektiren halleri TCK 125/3 maddesinde belirtilmiştir. Buna göre;

• Hakaret suçunun kamu görevlisine görevinden dolayı işlenmesi
• Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı
• Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle

İnternet yoluyla hakaret suçunun yukarıda belirtilen şekillere işlenmesi halinde fail hakkında TCK 125/1 maddesinde belirtilen cezanın “bir yıldan az olamayacağı” belirtilmiştir.

TCK 125/4 maddesinde ise hakaret suçunun alenen işlenmesi durumunda verilecek olan cezanın 6/1 oranında arttırılacağı belirtilmiştir. İnternet yoluyla hakaret suçlarında daha çok sosyal medya aracılığı ile hakaret suçu alenen işlenebilmektedir.

İnternet Yoluyla Hakaret Suçu Şikayet

Hakaret suçunun temel şeklinde olduğu gibi internet yoluyla hakaret ya da sosyal medya hesapları üzerinden işlenmesi şikayete bağlı suçlardandır. Bu şekilde bir hakarete maruz kaldığının düşünen mağdur yasal şikayet süresi olan 6 aylık sürede yetkili makamlara bizzat veya vekili vasıtasıyla başvurarak şikayet hakkını kullanması gerekmektedir.

İnternet Yoluyla Hakaret Suçunda Yargılama

Hakaret suçuna ilişkin ceza üst sınırları itibariye yargılama görevi Asliye Ceza Mahkemelerindedir. Google ile sitemize ve diğer içeriklerimize ulaşabilirsiniz.