İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi ile ilgili açıklamalarda bulunacağız. İnternet hayatımızın hemen hemen her anında kullanıcılara çeşitli kolaylıklar sağlamaktadır. Gelişen teknolojinin paralelinde internet insanlar arasındaki iletişimden, etkileşime, alışverişten pazarlamaya kadar bir çok alanda kullanılmaktadır. İnternet kullanımının bu derece yaygınlaşması karşısında internet vasıtasıyla işlenebilen suçlarda artış meydana gelmektedir. Buna bağlı olarak bu hususta gerekli önlemlerin alınması; hukuka aykırılıklar nedeniyle erişim saylayıcı, içerik sağlayıcı ya da kullanım sağlayıcılar hakkında gerekli cezai işlemlerin yapılması için içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi amacıyla “internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkında kanun” yürürlüğe girmiştir.
5651 sayılı kanun ile uzun sürebilecek yargılama aşamalarının beklenmeksizin, internet yoluyla hakları ihlal edilenlerin mağduriyetlerine son verilmesi veya işlenmeye devam eden bir suçun son buldurulması amaçlanmıştır. Genel olarak erişimin engellenmesi üç farklı şekilde yapılmaktadır. 5651 sayılı “internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkında kanunun 2/1-a maddesinde de belirtildiği üzere erişimin engellenmesi yöntemleri;
URL Engellemesi
URL Engellemesi erişim engelleme kararının uygulanabileceği ilk yöntemdir. URL (Uniform Resource Loader); web sitelerinde dolaşım sırasında adres çubuğunda yazılı olan ve içeriğin internet üzerindeki kaynağını belirtmek amacıyla kullanılan bir terimdir. Örnek olarak açıklamak gerekirse şu anda gezinmiş olduğunuz web sitesinin adres çubuğunda yazılı ifadeler URL adresi olarak adlandırılmaktadır. Bu URL adresine yönelik bir erişim kararı URL Engellemesi olarak tabir edilmektedir. URL adresinin engellenmesi ile web sitesi tamamen engellenmiş olmamaktadır. Sadece içeriğin bulunduğu web sayfası engellenmektedir.
Alan Adının Engellenmesi
Web sitelerine erişimde her sitenin kendine özel bir ip adresi bulunmaktadır. Her bir web sitesinin ip adresi birbirinden tamamen farklıdır. İp adreslerinin rakamlardan oluşması ve hatırlanması zor bir yapıda olmalarından dolayı ip adresi yerine alan adı kullanılmaktadır. Dolayısıyla her web sitesinin ip adresi birbirinden farklı olması nedeniyle alan adı isimleri de birbirinden tamamen farklıdır. Alan adı engellenmesi diğer bir tabi ile domain adı engellenmesi ile web sitesine erişim tamamen engellenmektedir.
IP Adresinin Engellenmesi
IP adresi Engellemesi (Internet Protocol), alan adı engellemesi ve URL engellemesine göre daha kapsamlıdır. İnternet Protocol kısaltılmış hali ile IP adresi engellemesi web sitesinin faaliet göstermiş olduğu sunucunun engellenmesidir. Bu durumda sadece bir internet sitesi engellenmemekte, IP adresine bağlı sunucuda faaliyet gösteren tüm web siteleri engellenmektedir.
İÇERİĞİN ÇIKARILMASI VE ERİŞİM ENGELLEME KARARI VERİLEBİLECEK DURUMLAR
İçerik çıkarma ve erişim engelleme kararı verilebilecek durumlar ve suçlar 5653 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 8. Maddesinde sıralanmıştır. Buna göre;
- İntihara Yönlendirme
- Çocukların Cinsel İstismarı
- Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanımını Kolaylaştırma
- Sağlık İçin Tehlikeyi Madde Temini
- Fuhuş
- Müstehcenlik
- Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama
Yukarıda belirtilen durumlar Türk Ceza Kanununda ayrıca suç olarak düzenlenmiş olduğundan suç işleme nedeniyle; içerik çıkarma ve engelleme kararlarına konu olmaktadır. İnternet dolaşımı sırasında yukarıda belirtilen suç unsuru taşıyan web sitelerinin engellenmesi konusunda TİB kurumu bünyesinde www.ihbarweb.org.tr adresi vasıtasıyla ihbar etme imkanı tanınmaktadır. Yukarıda belirtilen suçlara ilişkin yayın yapan web sitelerine ilişkin içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararı soruşturma aşamasında C.Savcısının talebi ile hakim kararı ile mümkündür, kovuşturma aşamasında ise mahkeme kararı ile içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararı verilebilmektedir. Bu tür yayın yapan web siteleri için C.Savcısı gecikmesinde sakınca bulunduğuna kanaat getirmesi halinde erişimin engellenmesi kararı verilebilmektedir. Ancak Cumhuriyet Savcısının bu kararının en geç 24 saat içinde hakim onayına sunulması gerekmektedir. İçeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararları; kararların tebliğinden itibaren en geç 4 saat içerisinde yerine getirilmesi gerekmektedir.
Ayrıca; Özel hayatın gizliği, kişilik haklarına saldırı unutulma hakkının kullanılması gibi konularda da içeriğin kaldırılması ve engellenmesi kararı alınabilmektedir. Bu hususlar 5651 sayılı kanunun 9. Maddesinde belirtilmiştir.
Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle İçeriğin Yayından Çıkarılması ve Engellenmesi
Kişilik hakları Anayasamız ile güvence altına alınan kişiye sıkı sıkıya bağlı vazgeçilmez bir haktır. Bu nedenle kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğin yayından çıkarılması ve engellenmesi imkânı tanınmıştır. İnternet ortamında yapılan bir yayının veya içeriğin kişilik haklarının ihlal edildiğini düşünen kişiler; içerik sağlayıcısına, mümkün olmaması halinde yer sağlayıcısına başvurarak içeriğin yayından çıkarılması talebinde bulunabilmektedir. Ayrıca içerik hakları ihlal edilen gerçek veya tüzel kişilikler Sulh Ceza Hâkimliğine başvurarak içeriğin yayından çıkarılması ve engellenmesi talebinde bulunabilmektedirler.
Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içerik kaldırma ve engelleme taleplerine içerik sağlayıcılar veya yer sağlayıcılar tarafından en geç 24 saat içinde cevap vermeleri gerekmektedir. Kişilik haklarının ihlali nedeniyle Sulh Ceza Hakimliklerine yapılan taleplerde; talebin uygun görülmesi halinde içeriğin bulunduğu URL adresinin engellenmesine karar verilebilmektedir. Zorunlu olmadıkça web sitesinin tümüne bir engelleme yapılmamaktadır. Kişilik haklarının ihlali nedeniyle Sulh Ceza Hakimliğine başvuru halinde hakim en geç 24 saat içerisinde bu konu ile ilgili kararını vermekle yükümlüdür. Ancak içeriğin kaldırılması veya engellenmesine yönelik verilen kararlara karşı itiraz yolu açıktır.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Nedeniyle İçeriğe Erişimin Engellenmesi
Özel hayatın gizliliğini ihlal edilen kişiler Telekomünikasyon İletişim Kurumana doğrudan başvuru yaparak içeriğin engellenmesi talebinde bulunabilmektedirler. Telekomünikasyon İletişim Kurumu kendisine iletilen talebi uygun görmesi halinde durumu “Erişim Sağlayıcıları Birliğine” bildirerek talebin yerine getirilmesine sağlamaktadır. Özel hayatın gizliliğini ihlali nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi en geç 24 saat içerisinde yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu yönde bir talepte bulunan kişi talebini aynı zamanda 24 saat içerisinde hâkim onayına sunması gerekmektedir. Sulh Ceza Hakimliğince erişimin engellenmesi kararı onaylanması halinde daha önce erişim kararı verilen içerik yayından kaldırılır. Kişi belirtilen süre içerisinde Sulh Ceza Hakimliğine başvurmaması veya hakimin talebin aksi yönünde bir karar vermesi halinde içerik engelleme kararı kendiliğinden ortadan kalkar. Ayrıca Sulh Ceza Hâkimliğinin vermiş olduğu bu karara itiraz yolu açıktır.
Sosyal Medya Erişim Engelleme Kararları
Özel hayatın gizliliğini ihlal veya kişilik haklarının ihlal edilmesi nedeniyle facebook, twitter veya instagram gibi sosyal medya hesaplarında bulunan içeriğin engellenmesi veya kaldırılması yönünde talepler yukarıda belirtilen şekillerde gerçekleşmektedir.
Fikir ve Sanat Eserlerinin İhlali Nedeniyle Erişim Engelleme
Fikir ve sanat eserlerinin ihlali; 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun 4. Maddesinde belirtilmiştir. Bunlar herhangi bir görsel yayın olabileceği gibi, kitap, müzik, makale veya bir şarkı sözü de olabilmektedir. Bu yönde bir hakkının ihlal edildiğini düşünen kişiler öncelikle içerik sağlayıcısını başvuru yapmakla yükümlüdür. İçerik sağlayıcısı tarafından kendilerine 24 saat içerisinde herhangi bir cevap verilmemesi veya olumsuz yanıt alınması halinde en yakın Cumhuriyet Savcılığına bu yöndeki taleplerini içerir dilekçelerini sunmaları gerekmektedir.
Unutulma Hakkı Kapsamında İçerik Kaldırma
Kişinin geçmişte yaşadığı herhangi bir olayın haber, görüntü veya ses kaydının internet üzerinde yayına devam etmesi mağduriyetine yol açması halinde bu içeriğin unutulma hakkı kapsamında olması halinde içeriğe veya URL adresine erişimin engellenmesi veya içeriğin tamamen kaldırılması talebinde bulunması mümkündür. Unutulma hakkında kapsamında içeriğin kaldırma ve engelleme talepleri yayının yapıldığı içerik sağlayıcısına öngörülen süre içerisinde netice alınmaması halinde Sulh Ceza Hâkimliğine talep etmekle mümkündür.
CEZAİ HÜKÜMLER
Cumhuriyet Savcılığında koruma tedbiri mahiyetinde olan veya Sulh Ceza Hakimliği kararına dayanan bir içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararını yetire getirmeyen içerik sağlayıcı veya yer sağlayıcıları sorumluları hakkında fiilin daha ağır bir cezayı gerektiren suç teşkil etmemesi halinde, “Beş yüz günden üç bin göne kadar adli para cezası” ile cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca kişilik haklarının veya özel hayatın gizliliğine ilişkin verilmiş olan kararları süresinde ve karara uygun bir şekilde yerine getirmeyen yer sağlayıcı ve içerik sağlayıcıları sorumluları hakkında “beş yüz günden üç bin güne kadar adli para” cezası öngörülmüştür. Google ile sitemize ve diğer içeriklerimize ulaşabilirsiniz.
Benzer Konular
Ziyaretçi Yorumları
