ASKERİ CEZA HUKUKUNDA YOKLAMA KAÇAĞI, BAKAYA, GEÇ İLTİHAK BAKAYASI VE SAKLI SUÇU 

ASKERİ CEZA HUKUKUNDA

YOKLAMA KAÇAĞI, BAKAYA, GEÇ İLTİHAK BAKAYASI VE SAKLI SUÇU

 Anayasamızın 72. Maddesinde “Vatan hizmeti, her Türkün hakkı ve ödevidir. Bu hizmetin Silahlı Kuvvetlerde veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş sayılacağı kanunla düzenlenir.” Denilmek suretiyle Türkiye Cumhuriyet Vatandaşı olan herkese bir takım ödevler ve görevler yüklenmiştir. Anayasamızın bu maddesine dayanılarak 7179 sayılı Asker Alma Kanununun 2. Maddesi ile “asker alma kanununun her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan erkek şahıslar için uygulanacağı” hükmü getirilmiştir.

 Yukarıda belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmeyen veya geç yerine getiren kişiler hakkında bir takım cezai yaptırımlar öngörülmüştür. 2019 yılından önce “yoklama kaçağı, bakaya veya geç iltihak bakayası ile saklı suçları” hükümleri 1111 sayılı Askerlik Kanununda düzenlenmiş ise de, artık bu hükümler 26 Haziran 2019 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7179 sayılı Asker Alma Kanununda yer almaktadır. 111 sayılı Askerlik Kanunu “mülga” olmuş durumdadır.

1111 sayılı Askerlik Kanununda yoklama kaçağı, bakaya ve saklı suçu genel olarak süreleri dikkate alınarak yükümlülerin Ceza Mahkemelerince yargılanmaları ve akabinde hürriyeti bağlayıcı cezaları öngörmüş ise de, 7179 sayılı Asker Alma Kanunu kapsamında bu suçlar hakkında idari para cezası öngörülmektedir.

YOKLAMA KAÇAĞI

7179 sayılı yasanın 3/1-hh bendinde “yoklama” işleminin tanımı yapılmış olup yasa metnine göre özetle yoklama; bu kanuna tabi yükümlülerin askerliğe elverişli olup olmadıkları, öğrenim durumları ve meslek bilgilerinin tespiti olarak tanımlanabilmektedir. Yine aynı yasanın 3/1-ii bendinde yoklama kaçağı: tabi olduğu yıl içinde yoklama işlemlerini herhangi bir mazeret bildirmeksizin yaptırmayanlar olarak tanımlanmıştır.

Yukarıda belirtilen yoklama işlemlerini zamanında yaptırmayan ve bu hususta askerlik şubesine bir mazeret bildirmeyenler hakkında askerlik şubesinde durum İç İşleri Bakanlığına bildirilir ve GBT (Genel Bilgi Toplama) kaydı yapılır. Bu şekilde zaman içerisinde yakalanan yoklama kaçağı yükümlüye kolluk kuvvetince en kısa sürede askerlik şubesine müracaat ederek “yoklama” işlemini yaptırması hususunda tebligat yapılır. Bu işlemler yurt dışında yaşayan yükümlüler için konsolosluklar ve elçilikler vasıtasıyla yapılmaktadır.

Yukarıda belirtilen şekilde yoklama kaçağı kalarak zamanında işlemlerini yaptırmayan yükümlüler hakkında 7179 sayılı yasanın 24/1-a maddesi ile “yoklama kaçağı kaldıkları tarihten itibaren kaçak kaldıkları gün sayısı kadar idari para cezası ile cezalandırılır” hükmü ile yükümlüler hakkında uygulanacak cezai yaptırıma yer verilmiştir.

Ancak; İdari para cezasının uygulanmasında “kendiliğinden gelenler” ile “yakalananlar” arasında bir ayrım yapılmış olup, kendiliğinden gelenler hakkında yukarıda belirtilen her gün karşılığı 5 TL (Beş), yakalananlar için yoklama kaçağı kaldığı her gün için 10 TL (On) olmak üzere idari para cezası uygulanmaktadır.

Yoklama kaçağı olarak kendiliğinden gelenler veya yakalananlar; yapılan muayeneleri sonucu askerliğe elverişli olmadıkları veya askerlik hizmetinden muaf olduklarının tespit edilmesi halinde herhangi bir idari para cezası uygulanmaz. (7179 sayılı yasa 24/2 md).

BAKAYA KALMAK SUÇU

Yoklama işlemleri yapılarak askerliğe elverişsiz herhangi bir durumu olmayan şahıslar ile sevk işlemlerini yaptırarak askerlik hizmetini yapacağı tarih, sınıf ve askerliğini yapacağı yer e-devlet üzerinden veya askerlik şubesince tebliğ edilmiş olmasına rağmen belirtilen tarihte tebliğ edilen birliğe giderek askerlik işlemlerine başlamamanız halinde bakaya suçunu işlemiş olacaksınız.

Bakaya kalmak suçunu işleyenler hakkında yine 7179 sayılı yasanın 24/1-b maddesi uyarınca birliğine teslim olmaları gereken tarih ile kaçak durumda oldukları tarih arasında gün sayısı idari para cezası uygulanmaktadır. Bu cezalarda yine kendiliğinden gelenler ve yakalananlar olarak ayrım yapılmış olup, kendiliğinden gelen her bir gün için 5 TL yakalananlar hakkında her bir gün için 10 TL idari para cezası uygulanmaktadır.

GEÇ İLTİHAK BAKAYASI

Geç iltihak bakayası 7179 sayılı Asker Alma Kanunun 3/1-l maddesinde tanımlanmış olup özetle; sevkini yaptırdığı askerlik şubesinin bulunduğu yerden birliğine teslim olması için yükümlüye gün hesabı üzerinden tanınan süredir.

Geç iltihak bakayası için yine idari para cezası uygulanmakta yoklama kaçağı ve bakaya kalmak suçlarında olduğu gibi kendiliğinden gelenler ve yakalananlar olmak üzere ayrım yapılmış olup, yine kendiliğinden gelenler için geç kaldıkları her bir gün için 5 TL, yakalananlar için 10 TL idari para cezası uygulanmaktadır.

SAKLI SUÇU

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı kanununa göre doğumla kazanılan Türk Vatandaşları için İç İşleri Bakanlığı, Nüfus Hizmetleri Genel Müdürlüğünce vatandaşlık kaydı yapılmaktadır. Askeri Ceza Hukuku kapsamında “Saklı Suçu” 7179 sayılı yasanın 3/1-t bendinde tanımı yapılmış olup, 20 yaşına erişmiş oldukları halde nüfus kayıt işlemlerini yaptırmayanlar olarak tanımlanmaktadır. Saklı suçu içinde yine aynı kanunun 24/1-b maddesinde düzenlendiği üzere kendiliğinden gelenler hakkında sevke tabi olduğu 20 yaşından sonraki her bir gün için 5 TL, hakkında yakalanarak işlem yapılanlar için saklı kaldıkları gün sayısı kadar 10 TL idari para cezası uygulanmaktadır.

Ayrıca yoklama kaçağı, bakaya kalmak ve saklı suçlarını işleyenler 7179 sayılı yasanın 9/6 maddesi uyarınca bedelli askerlik hizmetlerinden yararlanamayacakları belirtilmek suretiyle bu haklarından da mahrum kalabileceklerdir.